پویایی فضایی - زمانی نظام شهری ایران (۱۳۹۰-۱۳۳۵)

Authors

فرانک سیف الدینی

استاد دانشکدۀ جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، ایران حسین منصوریان

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران، ایران احمد پوراحمد

استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، ایران روشنک درویش زاده

استادیار سنجش از دور دانشگاه تهران، ایران

abstract

در این مقاله پویایی فضایی - زمانی نظام شهری ایران در دورۀ زمانی 90-1335 بررسی می شود. نمونۀ تحت مطالعه شهرهای دارای جمعیت بالاتر از 100 هزار نفر در سال 1390 است. شاخص تحرک رتبه برای سنجش تغییر رتبۀ شهرها در سلسله مراتب شهری ایران استفاده شد. از تکنیک های پیشرفتۀ تحلیل فضایی شامل شاخص  و نمودار پراکندگی موران برای بررسی الگوها و تفاوت های منطقه ای و تغییر رتبۀ شهرها در سلسله مراتب شهری ایران استفاده شد. نتایج مطالعه، تغییرات شدید فضایی - زمانی و شکل گیری وضعیت مرکز - پیرامون را در نظام شهری درحال تغییر ایران نشان می دهد. به طور کلی، در دورۀ 55 سالۀ 90-1335 شاهد شکل گیری وضعیت مرکز– پیرامون در سلسله مراتب شهری ایران بوده ایم که در آن کلان شهر تهران و شهرهای پیرامون آن خوشه ای از شهرهای با  مثبت را شکل داده اند. درحالی که دیگر شهرهای کشور همواره و به تناوب دارای ارزش شاخص تحرک رتبۀ منفی و به عبارت ساده تر، نزول در سلسله مراتب شهری ایران بوده اند. علاوه بر این، نتایج به دست آمده نشان می دهد که جابه جایی فضایی- زمانی برتری شهری در ایران به شدت در ارتباط با فاکتورهای سیاسی و اقتصادی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پویایی فضایی - زمانی نظام شهری ایران (1390-1335)

در این مقاله پویایی فضایی - زمانی نظام شهری ایران در دورۀ زمانی 90-1335 بررسی می‌شود. نمونۀ تحت مطالعه شهرهای دارای جمعیت بالاتر از 100 هزار نفر در سال 1390 است. شاخص تحرک رتبه برای سنجش تغییر رتبۀ شهرها در سلسله‌مراتب شهری ایران استفاده شد. از تکنیک‌های پیشرفتۀ تحلیل فضایی شامل شاخص  و نمودار پراکندگی موران برای بررسی الگوها و تفاوت‌های منطقه‌ای و تغییر رتبۀ شهرها در سلسله‌مراتب شهری ایران است...

full text

پویایی فضایی - زمانی نظام شهری ایران (1390-1335)

در این مقاله پویایی فضایی - زمانی نظام شهری ایران در دورۀ زمانی 90-1335 بررسی می شود. نمونۀ تحت مطالعه شهرهای دارای جمعیت بالاتر از 100 هزار نفر در سال 1390 است. شاخص تحرک رتبه برای سنجش تغییر رتبۀ شهرها در سلسله مراتب شهری ایران استفاده شد. از تکنیک های پیشرفتۀ تحلیل فضایی شامل شاخص  و نمودار پراکندگی موران برای بررسی الگوها و تفاوت های منطقه ای و تغییر رتبۀ شهرها در سلسله مراتب شهری ایران است...

full text

چگونگی توزیع فضایی جمعیت در نظام شهری ایران طی سال های ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۵

نظام شهری عبارت است از مجموعه ای از شهرک ها و شهرهای وابسته به یکدیگر که ساختار نظام سکونتگاه های شهری را در یک منطقه یا کشور به وجود می آورند. یکی از مهم ترین مباحث در نظام شهری، چگونگی توزیع فضایی جمعیت است. از آنجا که توزیع فضایی جمعیت در سطح نظام شهری، از یک طرف تحت تأثیر عوامل مختلف به وجود می آید و از طرف دیگر بر عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی تأثیر می گذارد، درخور بحث و بررسی دقی...

full text

ساختار طبقاتی جامعه­ ی ایران و روند تحولات آن فاصله سال­های ۱۳۳۵ الی ۱۳۹۰

جمعیت ده سال به بالای جامعه‌ی ما در طول سال‌های دهه‌ی ۱۳۳۰ تاکنون نزدیک به پنج برابر شده؛ در همین مدت تعداد شاغلان کشور کمتر از سه ‌و ‌نیم برابر شده است. نسبت جمعیت شاغل به جمعیت ده سال به ‌بالای کشور شاخص دیگری است که هرچه به عدد یک نزدیک‌تر شود، نشانگر سلامت ساختار اقتصادی جامعه است، و برعکس. این مقیاس در فاصله‌ سال‌های ۱۳۳۵ الی ۱۳۵۵ هرچه بیشتر از عدد «یک» دور شد و از ۴۶/۰ به ۳۳/۰ تنزل یافت. ...

full text

بررسی و تحلیل روند تحول تاریخی نظام شهری و توزیع فضایی جمعیت در استان خوزستان طی سال های ۱۳۹۰-۱۳۳۵

در این مطالعه برآن هستیم که به تحلیل شبکه شهری وتوزیع فضایی جمعیت در کانون های شهری استان خوزستان طی سالهای1335 تا1390 بپردازیم. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از لحاظ روش بررسی توصیفی- تحلیلی می باشد. داده های تحقیق از سالنامه های آماری استان خوزستان گرداوری شده و به وسیله نرم افزار excel و روش های مرتبه اندازه، توزیع لگاریتمی، حد اختلاف طبقه ای، ضریب آنتروپی و ضریب کشش پذیری به بررسی وضعیت شبکه ...

full text

ساختار طبقاتی جامعه­ ی ایران و روند تحولات آن فاصله سال­های ۱۳۳۵ الی ۱۳۹۰

جمعیت ده سال به بالای جامعه‌ی ما در طول سال‌های دهه‌ی ۱۳۳۰ تاکنون نزدیک به پنج برابر شده؛ در همین مدت تعداد شاغلان کشور کمتر از سه ‌و ‌نیم برابر شده است. نسبت جمعیت شاغل به جمعیت ده سال به ‌بالای کشور شاخص دیگری است که هرچه به عدد یک نزدیک‌تر شود، نشانگر سلامت ساختار اقتصادی جامعه است، و برعکس. این مقیاس در فاصله‌ سال‌های ۱۳۳۵ الی ۱۳۵۵ هرچه بیشتر از عدد «یک» دور شد و از ۴۶/۰ به ۳۳/۰ تنزل یافت. ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری

جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۲۱-۴۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023